Waetersnoodramp 1825 (2)

Et kan now wel haost an gien meens veurbi’jgaon wezen dat de Waetersnoodramp van 1825 twiehonderd jaor leden is. Een protte andacht in de kraanten, her en der tentoonstellings en bi’jienkomsten en vanzels dat mooie boek van Arnoud van de Ridder. Daor laeter meer over. De Waetersnoodramp van 1825 wodt vaeke de vergeten ramp nuumd, mar dat het et veur mi’j nooit west. Mien moeder vertelde me meerdere keren dat een over-overgrootmoeder veur et raem zat te breiden doe ze et waeter ankommen zag. Dat verhael het altied mit me mitreisd. Veur mi’j het et dus nooit een vergeten ramp west, et was een femilieverhael. Nao een vieze haast van 1824 mit een protte wiend en regen leek et an et aende van jannewaori 1825 al haost meitied te wodden. En doe begon op 3 feberwaori een gruwelike noordwesterstorm die grote gatten sleug in de lege en min onderhullen Zuderzee- en revierdieken, zoas de Lendediek. Twiedadde van Frieslaand overstroomde. Et waeter kwam wel twie meter hoge te staon in de Westhoeke van West-Stellingwarf. Klinten van aarme schobbers wodden votveegd, aandere huzen zakten in. Meensken vlochtten op zoolders, et opstaepelde huj en op daeken van huzen. In de Kop van Overiessel verdronken meer as driehonderd meensken, in West-Stellingwarf verdronken negen meensken. En d’r verdronk verschrikkelik vule vee. De gevolgen weren gruwelik. Et laand dat onder et zooltene waeter staon hadde, brocht weinig op. Gewassen verpieterden, bomen gongen dood. D’r bleven poelen op et laand staon en doe kwam de waarme zoemer van 1826 en brocht een vreselike ziekte onder et volk die nog gien naeme hadde. De heersende ziekte, zo wodde d’r over praot. Et bleek aachterof malaria te wezen. Die ziekte eiste allienig al in Frieslaand duzenden slaachtoffers. Jaorenlaank vullen de starfteciefers, ok in West-Stellingwarf, vuler hoger uut as veur de stormramp. Et het wel een jaor of viere duurd veurdat zoks weer wat gewoon wodde. Morgen meer, dan wo’n aovens de klokken luded.

Et was vandaege mooi zunnig weer, dat ik hebbe vandemiddag nao et eten een kuier maekt. Disse foto he’k maekt in de grote laene van de Weembos, pal naost mien huus. Wat zal et mooi wezen as dommiet alles weer in ’t blad zit!