Johan Veenstra
Stellingwarver schriever en verteller
Vandemorgen he’k een heerlike ontbijtkoeke bakt en omdat et vandemiddag zok mooi fietsweer was he’k even op ‘e fiets naor Wolvege west om wat bosschoppen op te haelen. Ik hebbe mitien een boek liend in de biebeltheek. Daor lag et jaorlikse kedo veur me klaor. De 61ste drok van et bekende boek Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Ik bin beni’jd! Vanaovend bin ‘k ok beni’jd hoe et gaon zal mit de beide manluden uut Stiens en Goutum die gisteraovend in een sneltreinvaort deur de eerste ronde van de altied nog mooie tillevisiekwis Per seconde wijzer kwammen.
Ik hebbe de thriller Vrij uitzicht van Anya Niewierra lezen. Dit is et vierde boek da’k van ’t jaor van disse Limburgse schriefster lezen hebbe. Ik de kaaste stonnen al: Het dossier, De camino en De nomade. Prachtige boeken. En now dus Vrij uitzicht. Et gaot over zaekevrouw Tess Clement die nao 25 jaor weerommegaot naor et Zuud-Fraanse bargdörp Mosset daor ze ooit betrokken was bi’j een raodselachtige verdwiening. Ze is van doel en maek van et ieuwenoolde kesteel een hotel en museum en daor is niet iederiene gelokkig mit. En dan komt d’r een geheimzinnige kesteelbewoner in heur leven…
Gister en vandemorgen he’k doende west mit et schrieven van een verhael veur et Stellingwarver tiedschrift De Ovend. An de haand van foto’s uut mien archief schrief ik daor de laeste peer jaor verhaelen bi’j. Dit verhael hiet Vertellen is mooier as schrieven. Ik moet et nog wel een keermennig naokieken en iederkeer weer veraanderings en verbeterings anbrengen veurdat et me naor de zin is.
Ik bin vandemiddag naor kapster Bertha in Et Vene west. We bin begonnen mit een koppien thee mit hunning en een stokkien koeke mit botter. Doe het ze een ure wark had om me weer jong en enerverend te maeken. Vervolgens hewwe een koppien snet had, een beschuut mit geitekeze en nog een koppien thee. Ik kreeg ok nog wat knieperties en rollegies van heur mit. As Drentse bakt ze die vanzels zels. Vandaege over zes weken, op 23 december, za’k weer naor heur toe.
In de hal ligt wat geld en een poedegien mit slikkeri’je klaor. Vanaovend kommen de kiender mit lampions bi’j de deuren langes. Et is 11 november en dus Sunte Matten. Et is spietig dat ze niet meer in et Stellingwarfs zingen zoas wi’j vroeger deden. Sunte Sunte Matten, Sunt Matten op een stokkien… Et is mooi dat dit oolde kienderfeest nog altied bestaot!
Jarmo het vandemorgen mit mien auto deur de wasstraote west. Ik hebbe ok een settien bi’j him kocht zoda’k mien smartphone now ok in de auto oplaeden kan. As d’r hackers in opdracht van Poetin of Xi hier de boel platleggen en we een tietien gien stroom hebben en van alles ofsleuten binnen, kan ik de tillefoon toch oplaeden. Dat geft wel een goed gevuulte. Nao et autowasken hewwe luncht in De Stoof. Ik hebbe een heerlik twaelfuurtien had. Woensdag maekt hi’j mien auto van binnen ok nog schone. Dan za’k toch naor him toe mit mien komputer en de laptop veur de jaorlikse servicebeurt. Et antivirusabonnement moet ok verlengd wodden. Mooi dat hi’j dat dan allemaole in ien keer doen kan.
Om disse tied henne bluuien de lidkaktussen. Ik hebbe d’r drieje volop in de bluui of nog in de knoppen zitten. Hieronder een foto. Disse knaop past op gieniene veensterbaank meer. Hi’j staot op ‘e overloop bovenan de trappe en hangt in wezen in et trappegat.
Vandaege wa’k op ‘e Wintermark in Rottum. Ik hebbe daor tussen de middag heerlike snet en een brotien kroket had. Ik kreeg praot mit verschillende meensken. D’r was ok een staotelid van de BBB. Die hadde verneumen da’k wel es wat schreven hadde over de kultuurdippeteerde. Now ja, al twie keer en d’r komt ok nog een dadde keer. Dat ze kun heur daor mar klaormaeken in Liwwadden. D’r was ok een man die vertelde dat hi’j bi’j de gemiente West-Stellingwarf warkt hadde en dat hi’j daor bi’j mien laeste ni’jjaorskonference west was en him daor slim mit vermaekt hadde. Hi’j wus zo nog te vertellen waor a’k et over had hadde en et is zeker al twintig jaor leden. Ik hebbe dat in et verleden twie keer daon en nao de laeste keer, waor die man dus bi’j was, moch ik niet weerommekommen. Ik stak de wethoolders een betien satirisch de gek an. Tsja… Van burgemeester Remco Heite moch ik wel weerommekommen, mar van die drie wethoolders niet. Ik zal gien naemen numen mar iene van de drieje is laeter nog burgemeester van Vlielaand wodden. En doe die drieje al jaoren vot weren bin ik nog ereburger wodden. Zo kan alles toch nog goed beteren. Ik hebbe vandaege ok nog een fluttien boeken verkocht en ik hebbe lekkere dreuge wost kocht van Klaas de Boer. Hieronder een foto. Dit was vandemorgen vroeg in et dörpshuus van Rottum. Mien boeketaofel staot hier veuran.
Et is meer as tachtig jaor nao de oorlog en bi’j naachte wodt in de straoten van Amsterdam jacht maekt op joodse meensken. Ik schaeme me dat zoks in mien laand gebeurt. Hoevule arger moet et nog wodden?
Ik bin vandemiddag op vesite west bi’j Haarm en Jacob in Et Vene om Jacob te fielseteren mit et vermeerderen van jaoren. Et is mooi dat ze de verjaordag vieren kunnen, want de gezondhied wodt mit et oolder wodden een hieltied meer wippel spullegien. Ik zal aanst alles klaorzetten veur morgen. Ik zitte dan mit boeken op ‘e Wintermark in et dörpshuus van Rottum. Misschien kom ik jim daor wel tegen. Et begint morgenvroeg om 10 ure.
Bi’j et bekieken van de tentoonstelling over de dienstplicht in Nederlaand kwammen d’r gister een protte herinnerings bi’j oons boven. Netuurlik lag d’r een militair paspoort. Dat heb ik ok nog en daor kwammen alle inentings en zo in te staon. D’r lag ok een kettientien mit de twie metaolen herkenningsplaeties die we om de hals hadden. Aj’ sneuvelden kon d’r iene ofbreuken wodden. Dan hul ie dus iene omme en konnen ze zien wie aj’ binnen en d’r wodde iene veur de administraosie mitneumen zodat de naobestaonden bericht kriegen konnen. Zo staot me dat temeensen bi’j. Op die plaeties stonnen je gegevens: naeme, militair nommer en bloedgroep en zo. Mien nommer is 46.01.06.533. In mien paspoort staot dat ik bloedgroep O hebbe, as donor pos., as pesjent neg. En d’r lag vanzels een messtin daor we camouflagenetten (stamppot andievie) in opschept kregen. D’r ston ok een psu-kaaste. (psu betekent persoonlijke standaarduitrusting). Ik hebbe d’r een foto van maekt. Zie hieronder. Bovenin rechts staot een messtin. En veerder is et een rommeltien. Awwe oonze kaaste op disse meniere inpakt hadden, was et niet best. Alle klereboel mos op ‘e centimeter recht liggen. D’r was iederkeer kontrole. Dan kwam d’r zoe’n wetig ofciertien of onderofciertien mit leren haanskies an alleman bi’jlanges. Ze hullen de leren vingers overal over as d’r of stof lag. As dat zo was, was et niet best. En die kaaste mos perfekt inpakt wezen. As et d’r uutzag zoas op disse foto zol et mannegien alles bi’j mekeer raozen en d’r alles uutscheuren en dan koj’ opni’j beginnen mit netties inpakken. As et dan nog niet goed was, kon je dat zomar extra braandpiket opleveren en een weekaende niet naor huus. Dat weren nog es tieden! We hebbe gisteraovend heerlik eten bi’j Van der Valk in Wolvege. We kregen et op een mooi bod en niet in een messtin. We kregen ok gien camouflagenetten!
De wereld is d’r vandaege niet beter op wodden. De drie belangriekste lanen wo’n aanst regeerd deur onveurspelbere mannen. Ik zol haost gekken schrieven. We bin vandaege in wezen hiel toepasselik naor Museum Bescherming Bevolking west in de BB-bunker in Grou. Daor was ok een tentoonstelling over de dienstplicht in Nederlaand. Dat was een feest van herkenning veur oons as twietonnersjefeur en burohospik. Ik zag ok nog een foto van de Generaol Spoorkezerne in Ermelo daor a’k zowat 14 maonden legen hebbe, nao elk 2 maonden in Amersfoort en Kaampen. We hebben een rondleiding deur de bunker had. Onveurstelber! Ik hadde nooit docht dat et daor onder de grond zo groot was en nog zo keurig onderhullen. Kantoorruumten waor alle schriefmesienen en pepiereboel, deuzen segaren en inkpotties nog stonnen. En dan de mesieneruumten veur et elektrisch en een enorm agregaot veur as de stroom uutvalen zol. Slaopruumten veur manluden en vrouwluden. Ruumten mit eten in blik. De waeterveurziening en de ventilaosie. D’r konnen mar liefst 150 meensken twie weken blieven zonder dat je wat overkwam. En dan in bescharmde pakken naor buten om meensken te helpen as d’r een atoombom valen was op vliegbasis Liwwadden. D’r zatten daor, as ’t d’r op ankommen zol, allemaole meensken van de perveensie en de gemiente Liwwadden. De Kommesaores van de Keuninginne, Linthorst Homan, hadde as ienigste een eigen slaopkaemertien mit husien en wasgelegenhied. Alle aaderen sleupen in staepelbedden. Drieje boven mekaander. En dan de ruumten mit tillefoons en faksen… Overal stonnen in die tied nao de oorlog ok torens om Russische vliegtugen te ontdekken. In Berkoop ston bi’j de Koepelbos ok iene. Ik wete dat nog goed. De rondleider kon d’r prachtig over vertellen. Doe wawwe bange veur de Russen, dat kuwwe now wel weer wezen. Et is zeker niet onannemelik dawwe staorigan in een oorlogsekenemie belanen zullen en dat de militaire dienstplicht weer aktiveerd wodden zal. Hieronder een foto die ‘k maekt hebbe. Buten de bunker wodt andacht geven an de Koolde Oorlog. Hier staot een stok van de Berliense Mure, een Oost-Duutse Trabant en een gedaenkplakkien veur meensken die doodscheuten binnen tiedens heur vlocht naor et vri’je Westen. Wat wawwe naïef doe we nao et in mekaander ploffen van de Mure dochten dat et doe echt vrede wodden zol. Niks was en is minder waor. Morgen meer.
Vandaege he’k de kollum die ‘k donderdag naor de kraante sturen zal nog wat befiekt en behemmeld en ik hebbe een ni’je kollum schreven over et feit dat ze me vraogd hebben om opa-roetveegpiet te wezen bi’j de intocht van Sunderklaos.
Ik hebbe de spannende thriller Middernachtsmeisjes van Jonas Moström lezen. Een mooi boek! In de universiteitsstad Uppsala wodt et veurjaorsfeest Walpurgisnaacht uutbundig vierd. De studenten bin uutgelaoten. Mar dan wodt et lichem van een studente vunnen in ien van de ooldste kollegezaelen van de universiteit: et anatomisch theater. Ze is smoord. D’r bin een protte overienkomsten mit aandere slaachtoffers. Et bin allegeer maegies die op mekeer lieken en ongeveer dezelde leeftied hebben. Inspekteur Johan Axberg en psychiater Nathalie Svensson moe’n d’r mit an de slag en perberen te veurkommen dat de daoder opni’j toeslat.
Vandemorgen he’k een bak mit boeken ophaeld in Berkoop bi’j de Stellingwarver Schrieversronte. De verkope van Stellingwarver boeken zit in de onderwal. D’r bin te min vri’jwilligers veur de sutelaktie en ik verkope ok lange niet meer zovule as vroeger omda’k vule minder vaeke votgao te vertellen. Butendat is boekhaandel Zwikstra in Wolvege d’r niet meer. As d’r niet genoeg boeken verkocht wodden en d’r vule minder centen binnenkommen, kun d’r gien of minder ni’je boeken uutgeven wodden. Zo simpel is et. We moe’n dus an de bak! Ik zal dit jaor nog naor in ieder geval vier winter- en kastmarken mit mien negosie. Ik hope da’k jim daor dan zie en da’k jim een boek verkopen kan. Of meer as ien boek vanzels! Hier de plakken waor a’k henne zal. Et begint de kommende zaoterdag al. Op zaoterdag 9 november bin ik op ‘e Wintermark in et dörpshuus van Rottum. Et is van 10 -16 ure. Op zaoterdag 30 november bin ik op ‘e Wintermark van Mildam. Ik stao dan in De Geele Bosch in Hooltwoolde. Dat zit tegen Mildam an. Et is van 10-17 ure. Op vri’jdag 6 december bin ik op ‘e Kastmark in et karkien van Blesdieke. Et is middags van 13-18 ure. En op zaoterdag 14 december bin ik op ‘e Kastmark in de karke van Scharpenzeel. Et is daor van 10-16 ure.
Vandemiddag he’k weer lekker op ‘e fiets naor Wolvege west om bosschoppen op te haelen. Mit beide fietstassen vol bin ‘k thuuskommen. Et centrum van Wolvege staot hielemaole op ‘e kop. Alles zal daor opknapt wodden. Ondaanks et feit dat de zunne d’r niet bi’j was he’k d’r een foto maekt.
Ik hadde al een hiel schoft niks meer bakt, mar ik bin now weer an de gang west. Gisteraovend he’k een Dutch Apple Bread bakt mit appel en Fraanse vruchies en vandemorgen he’k een kruudkoeke bakt mit rezienen, abrikozen, bakgember en sukade. Beide koeken bin hatstikke goed lokt en slimme lekker. Et was vandemiddag zok mooi weer dat et haost zunde was om in huus te zitten. Mar ja, ik mos op ‘e daghure. Ik moch vertellen in ’t Anker in Else veur dattien meensken van een neve- en nichtedag van de femilie Lem. Een klein koppeltien in een klein zaeltien en dat was hiel genoeglik. Et mooie was ok dat Remco en Nans d’r weren, dat daor he’k mitien even mit bi’jpraoten kund.