Johan Veenstra
Stellingwarver schriever en verteller
D’r bin op et ogenblik alderhaande dingen die nog even geheim blieven moeten. Dat maekt et leven vanzels wel hatstikke spannend. Een schoffien leden is me vraogd om een gedicht te schrieven. Ik doe dat haost nooit meer. Allienig a’k daenke da’k d’r echt wat moois van maeken kan, doe ‘k et wel. Et gedicht is intied klaor en ik hebbe et an mien mini-leeskemmissie lezen laoten. Die vunnen et hiel goed en doe he’k et an de opdrachtgever(s) stuurd. Die weren enthousiast. En dat bin ik aenlik ok wel en dat is wonderlik, want ik bin niet gauw tevreden over mezels. Mar et is een ontroerend, teer, gevulig en krek daordeur ok stark gedicht wodden. Now ja, dat vien ik dus. Wel hiel persoonlik, zoas al mien gedichten van de laeste twintig jaor. In feberwaori za’k et argens veurlezen. Dat he’k vandemiddag alvast ok daon veur Harry en Frans. Die kwammen even langes om een peer bakkies thee. Dat doe he’k et heur ok mar heuren laoten. Zi’j vunnen et ok mooi. We hebben genoeglik bi’jpraot. Ik betrappe me d’r op da’k dan te vule praote, mar dat komt omda’k altied allienig bin en as d’r dan al es meensken kommen he’k een protte te vertellen.
Ankem weke mag ik weer twie keer argens henne om verhaelen te vertellen. Op woensdagmiddag naor Oranjewoold en op vri’jdagmiddag naor Ooldeschoot. Dat is mooi dichte bi’j huus. De laeste keer da’k optreden hebbe was op 17 december in Mildam. Dat is dan dus al meer as een maond leden. Dat betekent da’k dit weekaende alle verhaelen rippetere. En ik rippetere elk verhael krek zo vaeke totda’k gienien foutien of versprekinkien meer maeke. Veur dit wark is een iezeren discipline vereist, dat mag dudelik wezen.
Nog even weeromme naor gister. In et Noord-Veluws Museum in Nunspeet was ok nog de kleine tentoonstelling Ode aan Tongeren mit wark van Roelf Jongman (1887-1958). Een schilder uut de Bergense Schoele. Tussen 1930 en 1940 was Jongman op et laandgoed Tongeren bi’j Epe om daor te schilderen. In et museum koj’ veur 5 euro een lot kopen en dan kuj’ een schilderi’je van Jongman winnen en een peer boeken. Ik hebbe vanzels een lot kocht en bin beni’jd. Hieronder Boerderij op Tongeren 1935 van Roelf Jongman.
Et was een roetkoolde dag, mar ik bin d’r toch mar op uut west. Om half elf bin ‘k mit de trein naor Nunspeet gaon. Op et perron in Wolvege keek een vrouw slim naor me. Die kende me dus, mar ik hadde weer gien idee wie et was. Ik gokte dat ze vroeger in Ni’jhooltpae woond hadde. Dat klopte, mar veerder kwam ik niet. Now ja, doe het ze zegd wie ze was. Wat een verschrikkelik gedoe toch altied… In Nunspeet was et al lieke koold. Ik hebbe eerst een twaelfuurtien mit wat drinken had in resteraant Eiland vol smaak. Daor stik ik altied an, want ik gao geregeld naor et Noord-Veluws Museum. Daor hebben ze een schitterende vaaste kollektie en altied mar weer mooie tentoonstellings mit wark van schilders die vanuut de stad vroeger naor et keunstenersdörp Nunspeet kwammen om daor te schilderen. Now is daor de tentoonstelling Edzard Koning-Verdroomd impressionisme. Edzard Koning (1869-1954) het in Peries woond en ok in De Steeg veurdat hi’j in Nunspeet kwam. Overal schilderde hi’j. D’r hangt ok mooi wark dat hi’j in die aandere plakken schilderd het. Mar et wark van him dat hi’j in Nunspeet maekte is prachtig. Et laand, de heide, de meensken an et wark, de aarmoedige husies op ‘e Zoom an de raand van Nunspeet. Et was vanzels bittere aarmoede, mar op al die mooie schilderi’jen is de aarmoede romantisch verpakt in een prachtige netuur. Uut ien van die aarmoedige husies kwam Jan Bouw naor de Stellingwarven te iekschellen. Lees mien roman Et geheim van de wiend mar. Ik hebbe vandaege weer slim geneuten in Nunspeet! Hieronder een schilderi’je van Edzard Koning mit eerpelrooiende vrouwluden d’r op.
Ik hadde al twie boeken van bestsellerschriever Lucinda Riley (1965-2021) in mien boekekaaste staon: De Lavendeltuin en De olijfboom. Now is d’r een dadde bi’jkommen. Op mien verjaordag kreeg ik De geheimen van de kostschool. Een allemachtig spannend boek. Tot op et laeste hadden verschillende meensken et doen kund, mar ik hadde gien idee wie de moordener was. En doe was et zomar iene daor a’k et nooit van docht hadde. Zo heurt et vanzels ok te wezen, mar schrief en verzin et mar es! Op een kleine mar slim eksklusieve kostschoele in Norfolk wodt ien van de schoelejongen dood vunnen. Neffens et heufd van de schoele is et een ongelok, mar de pelisie is daor niet zo wisse van. Rechercheur Jazz Hunter wodt op ‘e zaeke zet en perbeert deur te dringen in de geheimen van de kostschoele. Al rap bliekt d’r vule meer an de haand te wezen as zomar een ongelok. En et blift niet bi’j die iene dooie… Een boek over een moord, een geheimzinnige foto en een hatverscheurend femiliegeheim.
We bin d’r vandaege in een dikke dieze op uut west naor de mooie stad Workum. Daor biwwe naor et Jopie Huusmanmuseum west. Ik was d’r in et verleden wel es een peer keer west, mar de laeste keer is lange leden. Ik was d’r daor trouwens drekt al glad mit an. De vrouw van de kassa herkende me en zee dat ze mien stokkies in de kraante altied las. En doe kwam d’r een vrouw op me toe lopen en ik zag drekt dat die me goed kende. Mar wie was die vrouw? Ik kende heur wel, mar… Ik bin zo slecht in die dingen. En doe was et Aafje daor a’k een peer maonden leden nog een dag mit naor Jannie in Ooldenzaal west hebbe. Waoromme zag ik dat now drekt toch niet? Zo sloeg vien ik dat van mezels. We hebben eerst in et resteraant waarme poeiermelk mit oranjegebak had. En doe hewwe et museum bekeken. De ni’je tentoonstellingszael is een geweldige anweenst. D’r was een tentoonstelling mit wark van Henk Helmantel, die geweldig goeie schilder uut Westeremden. Ik hebbe meerdere keren in et verleden zien eigen museum daor bekeken. Wat toch prachtige schilderi’jen! Hoe kan een meens zoks toch maeken. Soms leken de onderwarpen van Henk Helmantel en Jopie Huusman op mekeer. Wat schurferig spul, een voegelnussien mit eier… Ik vien et wark van Jopie Huusman ok hiel mooi, mar Helmantel wint et. We hebben vanaovend waarm eten had in et resteraant bi’j de Koepelbos in Berkoop. Hieronder twie foto’s van vandaege. Boven: zo diezig was et in Workum. Onder: et Jopie Huusmanmuseum van binnen.
Et was vandaege weer een drokke warkdag. Ik hebbe de kollum die ‘k gister in klad schreven hadde uutwarkt, verbeterd en in de komputer drokt. De titel is Worms en de slotkonklusie van et stokkien is daj’ mit pattie aorige kerels en katten bi’jtieden niks beginnen kunnen. Ik hebbe vandaege nog een kollum schreven, uutwarkt en in de komputer drokt. De titel is Drones. Overal wo’n de laeste tied geheimzinnige drones zien die vermoedelik an ’t spioneren binnen. Et zal jim niet verbaozen dat een peer manluden uut Else en een vrouw uut Noordwoolde zokke dingen now ok boven de Stellingwarven zien hebben.
Ik hebbe ok een passetiedinge/stokkien veur de kraanten naokeken angaonde de Stellingwarver Verhaele-aovend op vri’jdag 31 jannewaori in museum ’t Kiekhuus in Wolvege. Dat is van 19.00 – 22.00 ure in verschillende ruumten van et museum. De volgende schrievers, vertellers en veurlezers treden daor dan op: Christine Mulder, Jaap Sikkema, Grietje Bosma, Wiesje Mulder, Henk Breukelaar en Johan Veenstra. Jim hoeven jim niet op te geven. Kom mar gewoon langes, dan hebben jim ongetwiefeld een mooie en smoeke aovend. Et kost mit mekeer mar 5 euro en daor kriegen jim dan ok nog koffie/thee en een hiempien koeke veur. Dat is toch werachtig niet gek. Ik zie jim daor misschien wel!
Ik wodde gister vraogd a’k op 10 meert 2026 verhaelen vertellen wil veur een koppeltien vrouwluden in Opeinde bi’j Drachten. Dat duurt dus nog meer as een jaor! Mar ik hebbe vanzels van ja zegd. Zolange a’k daor nog nocht an hebbe en ik kan et nog doen, dan doe ‘k dat. Eventueel tot mien honderdste an toe. Ik hebbe d’r wel IJs en weder dienende bi’j zegd, want in een jaor kan een protte gebeuren. Dat hewwe vleden jaor wel zien. IJs en weder dienende ston altied onder de adverteensies veur hadriederi’jen. In disse tied stonnen de kraanten daor vroeger vol mit. In alle dörpen in Frieslaand weren hadriederi’jen veur manluden, vrouwluden en jongvolk… En daoronder ston die zin dus altied, want et kon zomar dujjen gaon en d’r kon ok zomar een beste bratse sni’j kommen. De tied mit al die hadriederi’jen is veurgoed veurbi’j. Dat komt deur de klimaotveraandering en dat is oonze eigen schuld.
Ik hebbe vandaege een kollum in klad schreven en wat verbeterings anbrocht in et lange verhael Mombasa. Henk uut Leverkusen het daor west en die het een peer dinkies in mien verhael vunnen die niet hielemaole klopten. Dat now gaot heufdpersoon Hans bi’jveurbeeld niet mit de bus mar mit een taxi van et vliegveld naor et hotel. Ik bin bliede mit zien opmarkings, want alles moet vanzels wel percies kloppen in mien verhaelen. Stel dat dit verhael in een boek komt dat een wereldwiede bestseller wodt en iene uut Mombasa zol et lezen. Dan moet die me niet trapperen kunnen op fouten!
Vandemorgen om elf ure wa’k bi’j Computerservice Hofma in Wolvege, oftewel Jarmo. Die het de besturing van mien auto overneumen en we bin naor de wasstraote d’r vlakbi’j reden. De auto het een VIP-beurt had. Een auto van een ereburger heurt vanzels ok de beste behaandeling te kriegen. Vervolgens het Jarmo de boel van binnen schonemaekt. Dat et is now krek as komt hi’j superni’j uut de showroom en d’r hangt een heerlik lochien in de auto. Daornao hewwe tegere lekker eten had in resteraant De Stoof. Hier bi’j me thuus het hi’j et pietereuliekacheltien bekeken dawwe een schoffien leden kocht hebben veur as d’r barre tieden kommen mochten en d’r (tiedelik) gien stroom meer is. Et kacheltien warkt prima, kan kaemer en keuken wel verwaarmen, mar Jarmo adviseerde om veur de wissighied toch even een koolmonoxydemelder an te schaffen. Die hewwe doe drekt mar bi’j de Praxis kocht en dat ding zit now al keurig naost de rookmelder tegen de zoolder in de kaemer. Mooi, dat al dit wark vandaege even daon is. Nog mooier is et dat disse hampelman meensken om him henne het die him mit alderhaande dingen helpen willen.
Ik schrieve een protte de laeste tied en zitte zodoende vaeke allienig of mit poes in mien warkkaemer. Vandeweke he’k et langere verhael Mombasa ofmaekt. Et is een verhael van 2.455 woorden wodden. Dat is best wel een hiele tippe. Een schoffien leden he’k et verhael Kaspar schreven. Dat gaot over een hond die een baos uutzocht. Mombasa gaot over een katte die een baos uutzocht. A’k een verhael over een hond maeke, heur ik vanzels ok een verhael over een katte te maeken. Een pat van et verhael is trouwens waor gebeurd en wodde me maild deur Henk, een dagboeklezer uut Leverkusen. Mien minileesgroepien en Henk kriegen et verhael nog te lezen om d’r ongerechtigheden en onwaorheden uut te haelen. Op verzuuk he’k vandeweke ok een gedicht schreven. Dat doe ‘k haost nooit meer. Allienig as et veur mezels slim biezunder is om te doen. Et hiet Schoelplak en ik bin zels hiel tevreden over et gedicht. Jim heuren nog wel es veur wie of wat a’k dat schreven hebbe. Vandemiddag he’k dan ok nog een kollum veur de kraante schreven. De titel is Kraslotten. En vanaovend gao ‘k niet schrieven, mar krek as vleden weke kieken naor de mooie serie Nightsleeper.
Ik hebbe gister een prachtige aovend had in de biebeltheek van Oosterwoolde. De warkgroep Alles rondom taal orgeniseerde een literaire aovend mit schriever Mathijs Deen. Deen is bekend wodden deur et schrieven van zien Waddenthrillers. Boeken die speulen in et Waddengebied van Nederlaand, Duutslaand en Denemarken. Zien boeken verschienen in et Nederlaans en et Duuts. Ik hebbe vleden jaor De Hollander en De duiker lezen. In Oosterwoolde he’k De redder kocht en in meie komt d’r weer een boek. Et is de bedoeling dat d’r vuuf boeken kommen mit rechercheur Liewe Cupido, die op Texel geboren is, mar bi’j de Duutse pelisie warkt. Et bin prachtige boeken! D’r bin ok plannen dat Deen zien boeken verfilmd wodden. Ik vien rechercheur Cupido een aorige kerel. Hi’j is wat stille en bi’jtieden wat stroef in de omgang en kan beter mit zien hond Vos akkederen as mit pelisievrouwluden. Mar dat laeste zal nog veraanderen, vertelde de schriever. Dat leek me trouwens ok een aorige kerel. Mathijs Deen kan hiel mooi over zien wark vertellen. Hi’j het zien jeugd deurbrocht in Twente en op Vlielaand. Hoe hi’j d’r toe kommen was en hoe hi’j zien boeken schreef, daor vertelde hi’j over. Hi’j las vanzels ok stokkies uut verschillende boeken veur. Hi’j vertelde ok dat hi’j et wel es drege vun om een moord te verzinnen. Doe hi’j op een naacht een goed idee kreeg, maekte hi’j zien vrouw wakker en vertelde heur enthousiast dat hi’j een mooie moord bedocht hadde. Ik hope dat et huwelik van Mathijs Deen en de vrouw niet van zokke dingen te lieden het. Hi’j beantwoordde vanzels ok vraogen van et pebliek. Doe ik een boek kopen wol bi’j Wietske van de Bruna boekhaandel zee een vrouw tegen Deen dat ik ok schriever was. Zoks hoeft wat mi’j betreft niet. Ik vule me dan wat opgelaoten. Wat kan zoe’n grote en bekende schriever dat now schelen. Voor Johan, collega, schreef hi’j doe in ien van de boeken die ‘k signeren leut. Jeanet van der Meer van de biebeltheek het me, zonder da’k d’r arg in hadde, op petret zet bi’j de boeketaofel en stuurde me een peer foto’s toe veur dit internetdagboek. Wat aorig! Zie hieronder. Et was nog een hiel gedoe en koop een boek. Een boekebon kon niet inleverd wodden, dat kon allienig mar in de winkel. De pin warkte niet en d’r was eerst gien wisselgeld. Zodoende he’k 22,70 euro betaeld veur et boek dat 23 euro kostte. Mar et was een prachtaovend. Wat mooi dat ze zoks in Oosterwoolde orgeniseren! Doe ‘k tussen tien ure en half elf naor huus ree, was et vreselik mal weer: regen en bratsen natte sni’j.