Johan Veenstra
Stellingwarver schriever en verteller
Overmorgen, op woensdag 25 meie, verzorg ik mit de Friese zanger Adri de Boer een morgen mit lieties en verhaelen in meziekcentrum De Rinkelbom in Et Vene. Et adres is Zwanedrift 2 en et begint morgens om tien ure. Adri de Boer het tot now an toe al drie keer et Friese lietiesfestival Liet wunnen. We zingen en vertellen twie keer drie kertier en wisselen mekeer de hieltied of. Iederiene mag d’r henne en d’r hoeven van teveuren gien kaorties kocht te wodden. Nao ofloop kun de meensken een vri’je gift in een melkbusse stoppen. Zo he’k et temeensen begrepen. D’r kan aanders flink wat geld in een melkbusse… Ik hebbe vandaege de verhaelen die ‘k daor vertellen zal nog es goed rippeteerd, dat ik hope dat et goedkomt en da’k d’r niet mal in omme beginne te brabbelen. Misschien zie ‘k jim daor wel! Hieronder een foto van de bekende Friese zanger Adri de Boer uut Lippenhuzen. Hiel arg lange leden hewwe ooit ien keer eerder tegere optreden. Ik vien et gloepens mooi dat dat now weer gebeuren gaot.
Vandemorgen om kwat veur tiene wa’k op et industrieterrein van Veendam bi’j de studio van RTV 1. Redakteur Roelof Lamberts wees me daor et pad. Ik kwam him een weekmennig leden tegen in Roden, bi’j de uutreiking van de Streektaelpries van et Dagblad van et Noorden. Hi’j vreug me doe a’k wel es naor de studio kommen wol om wat verhaelen veur te lezen. Die zollen dan bruukt wodden in zien streektaelpergramme Plat op één. Zodoende wa’k vandemorgen dus in Veendam. D’r wodden van nog twie schrievers verhaelen opneumen: de Grunninger schriever Marten Grupstra en de Drentse schriever Anne Doornbos. Ik moch as eerste mien keunsten vertonen. Ik hebbe drie verhaelen verteld en dus niet veurlezen: Iene dag uutvanhuus, Aktiverend huisbezoek en Poema. Butendat he’k ze daor de cd Op ‘e luuster staon geven. Daor staon o.e. ok twie verhaelen van mi’j op: Op ‘e fiets vot en De pries. Ik was in een half ure klaor. Zonder ok mar iene fout of verspreking te maeken ston alles d’r in ien keer goed op. Technikus Nick Simons stuurde me vandemiddag de drie verhaelen toe. Dat now kan ‘k thuus ok nog es naor mezels luusteren, mar dat doe ‘k niet.
Gister kwam d’r een kaorte (zie hieronder) van Haarm en Jacob. Die weren of bin nog altied op vekaansie in Zuud-Limburg. Haarm schreef dat ze daor een protte kuieren. Zi’j liever as ikke, want daor hool ik niet echt van. Ik fietse vule liever. Now ja, een straandkuier vien ik wel mooi. Op ‘e kaorte staot de Dom van Aken. Bin ze daor ok lopende henne west? Ik mos drekt an meester Andringa van de legere schoele daenken. De Dom van Aken is in de achtste ieuw in opdracht van Karel de Grote bouwd. Dat is lange leden! Karel de Grote raekte weg op 28 jannewaori van et jaor 814. Hi’j wodde bi’jzet in zien Dom. Meester Andringa vertelde dat ze in et jaor 1000 nog es bi’j de bi’jzette keizer keken. Hi’j zat d’r doe nog bi’j as leefde hi’j. Mit de krone op et heufd en de scepter in de haand zat hi’j op zien troon. Dat vun ik as kiend een prachtig verhael. Et prikkelde mien fantesie in hoge maote. Vandaor da’k dat onthullen hebbe en d’r drekt an docht doe ‘k de kaorte mit de Dom van Aken d’r op zag.
Ik was vandemorgen om tien ure al op ‘e Harkema bi’j Saakje. Ik hebbe daor eerst wat drinken en een plakkien keek had en doe hewwe oons jaorlikse reisien naor Callaansoge maekt. Eerst was de zunne d’r nog lekker bi’j, mar dat veraanderde op ‘e Ofsluutdiek al. De zunne raekte vot en kwam pas weeromme doe ‘k zokrek van De Harkema naor huus ree. Mar et was eerst wel lekker weer, een graod of achttien. Dat ik kon lekker in de kotte broek lopen. Wel mit een jakkien an, mar toch… We bin eerst naor straandpaviljoen De Strandtent gaon en daor hewwe lekker eten en drinken had. De vrouw van de bediening hadde een shirtien an mit de volgende tekst op ‘e rogge: Happiness is the sand between my toes and the sunburn on my nose. Vervolgens hewwe een heerlike straandkuier maekt. Dat vien ik toch zo mooi! En doe begon et een klein betien te druppen. Doe we weer in et dörp weren, begon et flink te regenen. Bi’j bakker Van der Ploeg he’k bolle en koekies kocht en we hebben in een resteraantien drinken mit een beste hiempe appelgebak had. En doe biwwe weer in de auto stapt. In ’t Zaand he’k in een bloemewinkel een prachtige foksia kocht. Op ‘e Ofsluutdiek raekten we tot twie keer toe in een lange file. En et bleef mar regenen… Bi’j Saakje thuus he’k nog een bod sop en een plakkien bolle had en doe was die mooie dag ok al weer veurbi’j. Et was gien fotoweer, mar ondaanks dat hieronder toch een foto die ‘k vandemiddag maekt hebbe. Gezicht op Callaansoge.
Vandemorgen hebben de beide tuunmannen d’r west en die hebben de tuun (weer) hatstikke netties maekt. En now zit ik d’r zels slimme netties bi’j en waachte totda’k aanst ophaeld wor mit een auto. Vleden jaor kon in verbaand mit corona mien 75ste verjaordag niet vierd wodden. Mar now nemen een stokmennig goeie vrunden me vanaovend as kedogien, meer as zestien maonden laeter, asnog mit uut eten. We gaon naor resteraant De Rustende Jaeger in Hooltpae en ik kan de beurs dus thuuslaoten. Dat kon gister ok al! Ik moet d’r vanaovend dus ok weer van profiteren en d’r flink wat deurzetten! Ik bin vanzels van doel en neem de duurste gerechten en draankies die ze daor op ‘e menukaorte staon hebben. Veur de wissighied he’k vanzels altied een plestieken poedegien in de tasse, zoda’k stiekem ok een stok vleis of zo mit naor huus nemen kan. As et me wat al te groot en te vule is. Ik zal dat slim diskreet doen, zodat ze heur niet veur me hoeven te schaemen. Mar et wodt ongetwiefeld een slim genoeglike aovend!
Hieronder nog een foto die ‘k gister vanof de Frisian Queen maekt hebbe. Dit is hotel-resteraant Ie Sicht. Awwe zoemers mit de boot et waeter op binnen, zitten we hier geregeld op et terras om van een twaelfuurtien te genieten. Et zit daor prachtig!
Twie jaor het et vanwege corona niet kund, mar vandaege kon et eindelik wel weer! We hadden vandaege de jaorlikse boottocht veur de post-aktieven van de belastingdienst. Ik hebbe vandemorgen Jan, Durkje en Riemie in Wolvege oppikt en doe biwwe naor Akkrum reden. Daor biwwe om tien ure mit ongeveer honderd man an boord gaon van de Frisian Queen. Daor biwwe trouwens wel es een peer keer eerder mit vot west. Slimme belangriek was vanzels dat alle eten en drinken gratis was. We begonnen de veertocht mit een bakkien drinken en een hiempe oranjegebak! We bin vanof Akkrum bi’j Grou langes naor De Veenhoop veerd en doe via Eernewoolde weer naor Grou. Et was prachtig weer, et kon wat dat anbelangt niet beter. Om half iene konnen we an boord genieten van een waarm buffet. Heerlik! Ik bin aanders gien grote eter, mar ja, et was veur niks… Dat ik hebbe me nog mar es opschept. Ie moe’n d’r zokke daegen wel van profiteren! Pattie meensken schepten wel drie keer op! Zoks kriej’ as alles vergees is. In Grou hebben ze oons een ure loslaoten, dat we hebben lekker wat deur dat mooie dörp ommebeinseld. Op ‘e weerommereize naor Akkrum gong de bediening mit lekkere waarme happies bi’jlanges! Et kon vandaege niet op! En ja, doe was die mooie dag al weer veurbi’j. Hieronder een foto die ‘k maekt hebbe doe et even wat betrokken was. Even laeter was de zunne d’r weer bi’j. D’r weren best al wel een boel boten op et waeter. Disse tegenligger kwammen we vlak veur hotel-resteraant Ie-Sicht tegen. Veur mi’j was de hiele route overbekend, mar ik hebbe d’r toch slim van geneuten. Mooi om es weer mit alleman praoten te kunnen!
Een peer daegen leden schreef ik da’k twie gedichten schreven hadde: Sturken en Gaanzen. Ik hebbe d’r de laeste peer daegen trouwens nog drieje schreven: Zwelvers, Wiekel en Liester. Allemaole voegelnaemen. Mar de gedichten gaon vanzels over mi’j. Al mien gedichten gaon in wezen altied over mezels. Ik zal ze zo now en dan nog es lezen en dan za’k d’r iederkeer weer wat an veraanderen, want et is nooit goed genoeg, et kan altied beter. D’r moet dus almar an veraanderd en schaefd wodden.
Ik hebbe et boek Het is niets van de vleden weke wegraekte Jeroen Brouwers nog es lezen. Ik kreeg et boek in 2015 van Douwe kedo. Et bin allegeer opschreven herinnerings, ontmoetings, gesprekken, leesindrokken en kommentaoren. Geweldig mooi en bi’jtieden hilarisch schreven. Al die verhaelen over aandere schrievers, dichters, kritici… In et literaire wereltien komt nogal wat zelsoverschatting en kommen een protte lange ti’jen veur. En dan koj’ bi’jtieden tot de ontdekking dat et ondaanks alle sukses praktisch niks veurstelt. Het is niets. Ik hebbe et boek mit groot genoegen nog een keer lezen. Een citaot van Brouwers: Schrijvers zijn gevoelsarmoedige perverten, – ze leven op maar één niveau van het menselijk bewustzijn. Dat, waarop ze zich onmiddellijk en alleen maar afvragen of dat wat ze meemaken bruikbaar is voor de roman die ze onder handen hebben. Tsja… Ik bin niet gevuulsaarmoedig, mar ik herkenne me hier wel een betien in.
Ik verwonderde me d’r over dat poes vannaacht niet bi’j me op bedde was. Wat was d’r an de haand? Doe ‘k beneden kwam ston poes me onderan de trappe op te waachten. D’r was wat! Poes hadde een levendige moes mitneumen in de hal en daor mos ik ok mit speulen. Ik hebbe een dekentien over de moes gooid en et diertien butendeure loslaoten. En doe kon de dag beginnen.
In mfc Froubuurt in Froubuurt/Vrouweperochie kwam vandemiddag et boek Feranderd perspektyf/Veranderd perspectief van Sieger Rodenhuis en Geertje Kingma uut. Een omkeerboek dat dus in et Bildts en et Nederlaans lezen wodden kan. Ik hebbe et een schoffien leden al in beide taelen lezen en ik vien et in et Bildts vanzels et mooiste. Dan komt et verhael et dichtste bi’j je. De tael past bi’j et mooie laandschop van Et Bildt. Et was een mooie middag die prissenteerd wodde deur Martsje de Jong. De meziek wodde verzorgd deur Hein Jaap Hilarides. Eddy van der Noord van uutgeveri’je Louise in Grou kwam an et woord en Sieger en Geertje wodden ofwisselend deur Douwe (Kootstra) en mi’j interviewd. Et boek gaot veurnaemelik over de jongesjaoren van Sieger op Et Bildt en hoe hi’j laeter naor de keunstakedemie in Grunningen gaot. Sieger las an et aende van de middag ok veur uut et boek. Et boek wodde in et Bildts vertaeld deur Bauky Luinstra, Jan de Groot en veural deur Jeroen Slager, een jonge Bildtker in de vremde die now in Apeldoorn woont. En doe weren d’r happies en draankies en kon iederiene genoeglik mit mekeer praoten!